O makro i mikroelementach

Pierwszorzędowe składniki pokarmowe – makroelementy. Ich rola.

Makroelementy wykorzystywane są przez rośliny głównie do budowy tkanek.

Azot - Szczególnie ważne jest nawożenie azotowe. Ono decyduje o wzroście roślin, o ich krzewieniu czy też o utrzymaniu pożądanej żywo zielonej barwy. Jest najważniejszym plonotwórczym pierwiastkiem decydującym o zapotrzebowaniu rośliny na pozostałe składniki.

Fosfor - Decyduje o fizjologicznym wykorzystaniu azotu. Przyczynia się do lepszego wykorzystania innych składników pokarmowych. Bierze udział w  wytwarzaniu cukrów i transporcie ich do owoców i nasion i bulw. Wchodzi w skład substancji wysokoenergetycznych, które służą roślinie jako niezbędny magazyn energii – ważny w procesie zimowania . Ponadto jest składnikiem kwasów nukleinowych - nośników informacji genetycznej.

Potas - Powoduje przede wszystkim zwiększenie odporności roślin na choroby, szkodniki, przymrozki i susze (większa wytrzymałość roślin na suszę). Korzystnie oddziałuje na regulowanie gospodarki wodnej roślin jak również na przebieg fotosyntezy. Wpływa na obfitość kwitnienia a także wielkość systemu korzeniowego.
 

Drugorzędowe składniki pokarmowe. Ich rola.

Wapń - Zwiększa odczyn gleby, co ma szczególne znaczenie na glebach kwaśnych, o pH poniżej 5. Poprawa odczynu gleb powoduje lepsze wykorzystanie fosforu i potasu. Obecność wapnia w glebie przyśpiesza rozkład próchnicy i wpływa dodatnio na mikroflorę glebową.

Magnez - Centralny składnik chlorofilu podobnie jak żelazo w hemoglobinie. Warunkuje wiele procesów enzymatycznych w roślinie, decyduje o dorodności nasion, zawartości cukrów w roślinach gromadzących je jako materiał zapasowy oraz o zawartości karotenu i witaminy C. Zwiększa odporność roślin na wymarzanie. Brak magnezu powoduje chlorozę międzynerwową prowadzącą do nekrozy starszych liści.

Siarka - Pierwiastek odpowiedzialny w roślinie między innymi za metabolizm azotowy, czyli tworzenie białek. Rośliny dobrze odżywione siarką zawierają mniej szkodliwych dla człowieka azotanów i azotynów oraz wykazują mniejszą podatność na choroby i atak szkodników. Decyduje o smaku roślin krzyżowych (kapusta, rzodkiew, cebula, por).

Mikroelementy 

Rola i znaczenie mikroelementów, objawy niedoboru.
Mikroelementy stymulują procesy biochemiczne zachodzące w roślinach.

Mangan (Mn)
Mangan jest składnikiem niezbędnym do prawidłowego rozwoju i plonowania wszystkich roślin a w wielu przypadkach może być czynnikiem decydującym o jakości i wielkości plonu. Mikroelement ten zaangażowany jest w proces fotosyntezy i oddychania, również w produkcję cukrów, białek i witaminy C.
Szczególnie wrażliwe na niedobór manganu są: warzywa (kapusta, cebula, buraki ćwikłowe, ogórki, rośliny strączkowe), zboża (zwłaszcza owies), ziemniaki, buraki cukrowe i pastewne, rzepak oraz drzewa owocowe (morele i brzoskwinie, wiśnie, czereśnie, jabłonie, śliwy).

Objawy niedoboru Mn
Objawem braku manganu jest chloroza. Pojawia się marmurkowatość – nawet małe żyłki są zielone a przestrzenie pomiędzy nimi żółkną. Jest to podobny objaw do niedoboru magnezu z tym, że występuje najpierw na najmłodszych liściach.
W burakach cukrowych zwłaszcza najmłodsze liście są chlorotyczne i pomarszczone. Na ziemniakach liście mają szare zabarwienie i pokrywają się drobnymi brunatnymi plamkami.

Żelazo (Fe)
Żelazo bierze udział w wielu procesach zachodzących w roślinie (fotosynteza, oddychanie, redukcja azotanów) dlatego jest składnikiem niezbędnym do prawidłowego rozwoju i plonowania. Składnik niezbędny do syntezy chlorofilu, oddziałuje na oddychanie tkankowe, składnik wielu grup enzymów.
Szczególnie wrażliwe na niedobór żelaza są: drzewa i krzewy owocowe, warzywa (szczególnie pod osłonami) oraz kukurydza.

Objawy niedoboru Fe
Najbardziej charakterystycznym objawem niedoboru żelaza jest chloroza objawiająca się tym, że młode liście początkowo stają się jasnozielone, następnie żółkną i bieleją. Nerwy liściowe i tkanka do nich przylegająca pozostają zielone. Chloroza rozpoczyna się od najmłodszych liści i stopniowo obejmuje też liście starsze.

Miedź (Cu)
Miedź jest składnikiem wielu ważnych enzymów występujących w roślinach oraz zwiększa odporność roślin na suszę, choroby grzybowe i bakteryjne. Bierze udział w syntezie witaminy C, wpływa na rozwój i budowę tkanek. W przypadku zbóż może być bardzo istotnym czynnikiem decydującym o jakości i wielkości plonu.
Szczególnie wrażliwe na niedobór miedzi są: zboża, warzywa (marchew, cebula, buraki), drzewa i krzewy owocowe, ziemniaki, lucerna.

Objawy niedoboru Cu
Oznaki niedostatecznego zaopatrzenia roślin w miedź, to m.in. bielenie młodych listków, chloroza starszych liści, przywiędły wygląd roślin, brak jędrności pędów oraz usychanie wierzchołków drzew owocowych.
Szczególnie wrażliwe na niedobór miedzi są zboża. Niedobór miedzi u zbóż objawia się białą plamistością, bieleniem i skręcaniem się liści, bieleniem kłosów i zasychaniem końców źdźbeł. Rośliny mają zwiędły wygląd i dużą skłonność do wylegania.

Cynk (Zn)
Cynk jest składnikiem niezbędnym do prawidłowego rozwoju i plonowania wszystkich roślin a w wielu przypadkach może być czynnikiem decydującym o jakości i wielkości plonu.
Cynk wpływa na proces wzrostu i rozwoju roślin, umożliwia przemiany węglowodanów oraz jest niezbędny w syntezie wielu witamin. Wchodzi w skład niektórych enzymów regulujących oddychanie. Optymalne zaopatrzenie roślin w cynk wpływa korzystnie na zawartość białka i cukrów.
Szczególnie wrażliwe na niedobór cynku są: drzewa owocowe, rośliny strączkowe i motylkowe, zboża, ziemniaki, chmiel, warzywa (pomidory, fasola).

Objawy niedoboru Zn
Rośliny reagują na niedostatek cynku karłowatością i chlorozą liści. Najmłodsze liście są drobne, kruche i mają zdeformowane brzegi. U kukurydzy niedobory występują w postaci rozległych białych pasków po obu stronach nerwu liścia. Rośliny motylkowe są niskie i chlorotyczne, a na starszych liściach pojawiają się żółte i brunatne plamy.

Bor (B)
Bor (pobierany przez rośliny w stosunkowo dużych ilościach) bierze udział między innymi w procesie przemiany węglowodanów oraz stymuluje procesy związane z kwitnieniem i owocowaniem. Wpływa na podział, wzrost i różnicowanie się komórek, ma duże znaczenie w procesach kwitnienia i zawiązywania nasion i owoców. Uczestniczy w gospodarce węglowodanowej roślin decydując o zawartości cukrów, szczególnie w roślinach „słodkich”. Warunkuje wysokie plony nasion i owoców, zwiększa mrozoodporność roślin.
W przypadku buraków cukrowych bor ma decydujący wpływ na wielkość i jakość plonu (zawartość cukru w korzeniach), natomiast w uprawie rzepaku stymuluje ilość nasion i łuszczyn a w konsekwencji zwiększa plon.
Szczególnie wrażliwe na niedobór boru są: buraki cukrowe, rzepak, ziemniaki, drzewa owocowe (jabłoń, grusza), warzywa (pomidory, kapusta, kalafior, selery, fasola, buraki ćwikłowe), rośliny motylkowe.

Objawy niedoboru B
Przy niedostatku boru obumierają młode pędy, zamierają pąki, kora jest spękana i chropowata, występuje kędzierzawienie liści, słabo rozwinięty jest system korzeniowy, a także występują skorkowacenia owoców, owoce są zdeformowane i wcześniej opadają.
Niedostatek boru powoduje także słabe kwitnienie i opadanie kwiatów, obumieranie łodyg z pąkami szczytowymi i wierzchołkami wzrostu, zniekształcenie i skręcenie najmłodszych liści.
Najbardziej charakterystyczne symptomy niedoboru tego pierwiastka występują w uprawach buraka, w postaci zgorzeli liścia sercowego oraz zgnilizny środkowej części korzenia.

Molibden (Mo)
Molibden bierze udział w przemianach azotu i fosforu w roślinie oraz w procesach wytwarzania witaminy C.

Objawy niedoboru Mo
Charakterystyczne objawy niedoboru to żółknięcie i obumieranie liści, deformacja liści, niedorozwój i opadanie kwiatów.

Mikroelementy w Azofosce występują w postaci tzw. soli technicznych co powoduje, że są one łatwo przyswajane przez rośliny.